Folik asit aslında bir çeşit B vitaminidir. Yeşil yapraklarda yaygın olarak bulunduğu için bu ad verilmiştir. Çünkü Latincede folum yaprak anlamına gelir. İlk defa, yaklaşık olarak 70 yıl önce ıspanak yapraklarında tespit edilmiştir. Gerek erkekte gerekse kadında, fertilite için önemlidir. Gebe kalacak kadınlarda çocuğun sinir sistemi gelişimini düzenlemesi için koruyucu olarak önerilir. Ancak son yıllarda erkekte de sperm gelişiminde rolü olduğu anlaşıldı.

Sağlıklı bir sperm gelişimi sadece genetik yapı ile değil, genlerin çalışmasını idare eden çevresel çok sayıda maddenin de varlığını gerektirir. Folik asit de bunlardan biridir. Sperm kök hücrelerinin çoğalması ve olgunlaşması DNA adlı genetik mekanizmasının sağlıklı işlemesi ile gerçekleşir. Gerçekten de spermlerdeki folik asit miktarı, kanda bulunandan çok daha yüksektir. Folik asit, hem doğrudan DNA’nın kendini eşlemesi ile hücre bölünesini sağlarken bir yandan da DNA üzerine metil moleküllerinin bağlanmasına yardımcı olur. Metil molekülleri, embriyonun düzenli gelişmesi için çok önemlidir. Ancak bu sayede sağlıklı proteinler yapılarak fetüs ve ileride çocuğun organları ortaya çıkar. İşte folik asit de sperm proteinlerinin normal işlev görmesi için önemlidir.

Folik asit metabolizmasında rol alan enzimleri (MTHFR, GSTM1) yapan genlerde polimorfizm gibi genetik bozulmalar, hem genetik mekanizmanın işlemesini bozarak hem de sperm değerlerini düşürerek etki gösterir. Bunda beslenmenin rolü büyüktür. Bu ürünleri yeterince tüketen toplumlarda eksikliği daha az görülür. Eğer adı geçen enzimlerde bozukluk varsa, diyete folik asit eklenmesi sperm değerlerinde düzelme yapabilir. Mercimek, barbunya, nohut, kuşkonmaz, ıspanak, fasulye, karalahana folik asitten zengin yiyeceklerdir. Bunlardan herhangi birinin bir porsiyonu günlük folik asit ihtiyacının %50-90’ını sağlamaya yeter. Ancak her diyette olduğu gibi, aşırı tüketimi istenmeyen yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle doktorunuzun önerileri doğrultusunda almaya dikkat edin.

mahmure