Suudi Arabistan , Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘SARS’tan sonra en tehlikeli virüs’ dediği MERS’in (Ortadoğu Solunum Sendromu), 24 saatte 4 kişinin ölümüne sebep olduğunu ve aralarında bir Türk hacının da bulunduğu 36 kişide daha görüldüğünü açıkladı.

Suudi yetkililerin aktarımıyla Mekke’de görülen 6 yeni vakadan biri 65 yaşındaki bir Türk. Gelişmeyle hastalığın S. Arabistan'da umre için bulunanlar arasında yayılma riski de gündeme geldi. Yeni vakaların çoğunun sağlık personelinde görüldüğünü bildiren yetkililer, virüsü kapan en genç iki hastanın 13 yaşında olduğunu, Medine ve Cidde’de yaşadıklarını belirtti.

Kral Abdullah MERS vakalarındaki artışın ardından pazartesi günü Sağlık Bakanı’nı görevden aldı. Yeni Bakan Adil Fakih, salı günü ilk iş olarak Cidde’de MERS hastalarının yattığı hastaneyi ziyaret ederek bilgi almıştı.

Doktor görevlendirildi

Suudi Arabistan yetkililerinin açıklamasından sonra Türkiye’nin Cidde Başkonsolosluğu, virüs taşıyan Türk hakkında araştırma başlattı. Konuyla ilgili olarak Din Hizmetleri Ataşeliği’ne talimat verildi, bir doktor da Mekke’deki hastanede tedavi gören Türk hastanın durumunu incelemekle görevlendirildi. Büyükelçilik yetkilileri, doktordan gelecek raporun Dışişleri Bakanlığı’na bildirilmesinden sonra resmi açıklama yapılacağını bildirdi.

Malezyalı yolcu panik oluşturmuştu

Suudi Arabistan’da yaptığı umreden sonra THY uçağı ile Cidde’den İstanbul aktarmalı olarak Kuala Lumpur’a giden Malezyalı bir yolcuda MERS virüsü ne rastlanmasının ardından Sağlık Bakanlığı, THY yetkililerinden Malezyalı yolcunun önünde iki ve arkasındaki koltukta oturan iki yolcunun kimliklerini istemişti. Bakanlık daha sonra, bu koltuklarda oturan yolculardan sadece birinin Türk olduğunun belirlendiğini ve yapılan kontrollerde kendisinde virüsle ilgili bir bulguya rastlanmadığını açıklamıştı.

SARS’tan 8 kat daha ölümcül

İlk kez Suudi Arabistan’da develerden ya da keçilerden insana geçtiği tahmin edilen MERS virüsü 2002-2003 yılları arasında Asya’da büyük paniğe yol açan ve 7 bini aşkın kişinin yakalandığı SARS gibi solunum yollarını etkiliyor. Ateş, öksürük, nefes darlığı, karın ağrısı, ishal ve kusma belirtilerini sırasıyla gösteriyor. Kuluçka süresi ortalama 12 gün. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre şu ana dek MERS virüsüne dünyada 238 kişi yakalandı, bunların 92’si öldü. Bu da 21’inci yüzyılın en tehlikeli virüsü olan MERS’i SARS virüsüne göre 8 kat daha ölümcül yapıyor.

Avrupa için tehlike yok

Peki Avrupa'da durum ne?

Hastalık buralarda da tehlike oluşturuyor mu? Aslında Avrupa'da da tek tük MERS virüsünün yol açtığı hastalıklara rastlamak mümkün. Bununla ilgili ayrıntıları Dr. Udo Buchholz'dan öğreniyoruz:

"Avrupa'daki vakalar virüsün Arap coğrafyasından taşınması sonucunda ortaya çıkıyor. Arap ülkelerinde virüs kapanlar değişik nedenlerle Avrupa'ya geliyorlar. Bunların bir kısmı da tedavilerini sürdürmek için burada bulunuyorlar. Ancak örneğin Tunus'ta ya da İngiltere'de, bölgesinde oluşan hastalığı kapanlar da var. Ama buralarda hastalık yaygınlaşmadı."

Hastalık son derece ciddi olsa da Avrupa'dakiler için paniğe gerek yok. Uzmanlar, geniş bir salgın tehlikesinin söz konusu olmadığını belirtiyor. Dr. Buchholz da virüs bulaşan bir kişinin başkasına taşımasının şu an için söz konusu olmadığını, aksi durumda tehlike sinyallerinin çalabileceğini söylüyor.

MERS Virüsü Hakkında Ayrıntılı Bir Yazıyla Bilgilerini Paylaşan Dr. Mukaddes Yaşar Arslan'ın virüsle ilgili söyledikleriyse dikkat çekici.

MERS (Middle East Respiratory Syndrome) solunum yollarını etkileyen bir hastalıktır. İlk olarak Suudi Arabistan’da 2012 yılında ortaya çıkan bu hastalığa MERS-CoV diye isimlendirilen bir virüs sebep oluyor. Bu virüsün bulaştığı tesbit edilen insanların çoğu çok ciddi bir solunum yolu hastalığına yakalanıyor ve ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi şikâyetlerle doktora başvuruyorlar. Dünya sağlık örgütünün verilerine göre 15 Mayıs 2014 itibariyle Arap yarımadasında 2012’den bu yana 572 kişi tanı aldı ve bunların 173’ü hayatını kaybetti.

Şimdiye kadar tanı alan hastaların hepsinin bir şekilde Arap yarımadasıyla bir ilişkisi var. Virüs genellikle hasta kişilerin aile bireyleri yada hasta bakıcıları gibi yakın temas ettiği kişilere bulaşıyor. 2 Mayıs 2014’de Amerika’da ilk kez bir hasta MERS virüsü tanısı aldı. Bu kişi Suudi Arabistan’da çalışan bir sağlık görevlisi ve London-Chicago üzerinden Indiana’ya gelmişti. Daha sonra 16 Mayıs’ta bu kişiyle yakın teması olan ve İllinois’de yaşayan başka bir hasta daha tanı aldı. Bu iki vakayla ilişkisi olmayan ve yine Suudi Arabistan’dan London-Boston üzerinden Florida’ya gelmiş başka bir hasta daha 11 Mayıs’ta tanı aldı. Yukarda bahsettiğim üç hastanın da durumu iyi ve görevliler bu vakalarla yakın teması olabilecek herkesi belirleyip irtibat kuruyorlar.

MERS şu anda Amerika’da ciddi bir salgın riski taşımasa da CDC ve Eyalet sağlık departmanları bu hastalığın yayılmasını önleme ve erken tanı konması konusunda çalışmalarını sürdürüyor.

EN SIK SORULAN SORULAR

MERS’in belirtileri nelerdir?

Ateş, öksürük, nefes darlığı.

MERS insandan insana bulaşır mı?

Evet, hastayla yakın temas eden kişilere bulaşabilir. Aynı zamanda hastalardan sağlık çalışanlarına bulaştığı da gözlemlenmiştir.

MERS virüsünün kaynağı nedir?

Bunu kesin olarak bilmemekle birlikte hayvan kaynaklı olduğu yönünde şüpheler var. Aynı virüs Katar, Mısır ve Suudi Arabistandaki develerde ve yine Suudi arabistandaki yarasalarda da bulunmuştur. Bu da hayvan kaynaklı olabileceği olasılığını arttırıyor.

CDC bu konuda ne yapıyor?

CDC MERS virüsünün tüm dünyadaki durumunu yakından takip ediyor. Hastalığın nasıl yayıldığını, kaynağını ve toplum sağlığına olan riskini araştırıyor. Aynı zamanda, tanı için gereken laboratuvar kapasitesini artırma, hastane ve doktor ofislerini bilgilendirme, havayolu çalışanlarını eğitme gibi faaliyetleri var.

Hala Arap yarımadasına seyahat edebilir miyim?

Evet, şuanda kimsenin seyahat planlarını değiştirmesine gerek yok. Sadece gittiğiniz yerde sık sık ellerinizi yıkamanızı ve hasta kişilere yaklaşmamınızı öneriyoruz.

Peki yakın zamanda Arap ülkelerine seyahat ettiysem?

Eğer döndükten sonra 14 gün içinde ateş, öksürük yada nefes darlığı şikâyetleriniz gelişmişse mutlaka bir doktora başvurup seyahat öykünüzden de bahsetmeniz gerekir.

Kendimi nasıl koruyabilirim?

Ellerinizi su ve sabunla 20 saniye boyunca sık sık yıkayın ve çocuklarınıza da aynısını öğütleyin. Eğer el yıkamak mümkün değilse el dezenfektanları da kullanılabilir.

Öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ağız ve burnunuzu bir mendille kapatın ve mendili çöpe atın.

Yıkanmamış ellerinizle göz, burun ve ağzınıza dokunmayın. Hasta kişilerle yakın kontaktan sakının (örneğin öpmek, ortak bardak, kaşık, çatal kullanmak …)

Sık dokunulan yüzeyleri sık sık temizleyin (örneğin kapı kolları, oyuncaklar…)

MERS için bir aşı var mı?

Hayır.

MERS’in tedavisi nedir?

Bu virüsün neden oluğu hastalığın özel bir tedavisi yok, ancak doktorunuz şikayetlerinizi azaltmaya yönelik destek tedavi yapabilir.

Dr. Mukaddes Yaşar Arslan

Dahiliye ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı

St. Joseph Hospital, Maine