Washington’daki Pew Araştırma Merkezi’nin yeni araştırması, cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde, Türk kamuoyunun ülkenin gidişatından, Başbakan Erdoğan hakkındaki görüşlerine kadar ciddi bir bölünme ve görüş ayrılığı yaşadığını gösteriyor

Geçen yılki Gezi Parkı protestolarına kamuoyu desteği yüzde 49’ken, Başbakan Erdoğan’a bakış konusunda toplum tam ortadan bölünmüş durumda. Ankette Erdoğan’a destek verenlerle vermeyenlerin oranı yüzde 48.

Ankette en olumsuz bulgu, Türkiye’de kamuoyunun Amerika algısı. Amerika hakkındaki olumlu düşünenlerin oranı yalnızca yüzde 19. Bu rakamın son yıllarda değiştiğini söylemek çok güç, çünkü son on 10 yılda Amerika’ya olumlu bakan Türkler’in oranı yüzde 30’dan yukarı çıkmadı. Olumsuz düşünenlerin oranıysa yüzde 73.

Bu olumsuz bakıştan Avrupa Birliği ve NATO da nasibini alıyor. AB’ye olumlu bakış 2004’te yüzde 58’deyken on yıl sonra keskin bir düşüşle yüzde 27’ye gelmiş durumda. Bunda da Türkiye’nin AB üyeliği konusunda umutlarını yitirmesinin önemli bir etkisi bulunuyor. Üstelik bu oran 2007’den bu yana hiç değişmedi. NATO’ya yönelik olumsuz bakış ise yüzde 53.

Pew şirketinin son kamuoyu yoklaması, Türkiye’de yüz yüze 1001 kişiyle 11 Nisan ve 16 Mayıs tarihleri arasında gerçekleştirilmiş. Bu kişilerin, cinsiyetleri, yaşı, eğitim düzeyi, dindar olup olmadıkları, siyasi görüşleri, kararlarında önemli farklar yaratabiliyor. Dindar kesimle dindar olmayan kesim arasında hükümete güven konusunda önemli farklılıklar var.

Türkiye’nin gidişatından memnun olanların oranı yüzde 44’ken, olmayanların oranı daha fazla: Yüzde 51. Bu oran erkeklerde aynıyken (yüzde 44’e yüzde 44), kadınlarda daha farklı (Yüzde 40 memnun, yüzde 53 memnun değil).  

Türk ekonomisine yönelik olumlu görüşler, 2000’li yılların sonlarından itibaren yüzde 25’lik bir düşüş yaşamış. 2014’te ekonominin durumunu iyi görenlerin oranı yedi yılda yüzde 74’ten yüzde 50’ye düşmüş. Olumsuz görüşse yüzde 21’den 46’ya yükselmiş.

Gezi Parkı eylemlerine destek fazla

Pew araştırmasında Başbakan Erdoğan’ın sert bir şekilde bastırdığı Gezi Parkı olaylarına destek verenler yüzde 49’la kamuoyunun çoğunluğunu oluşturuyor. Ancak destek vermeyenlerin oranının yüzde 40’ta kalması, bu konuda kamuoyunun ne denli bölünmüş olduğuna dair ciddi bir işaret. Ayrıca çoğunluk Gezi Parkı olaylarına müdahaleden de hoşnut değil.

Türkiye’de son 20 yılda yapılan anketlerde halkın güvenine en fazla sahip kurum olarak bilinen orduya yönelik düşünceler genelde hala olumlu, halkın çoğunluğu orduya hala sempatik. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde siyasete birkaç kez müdahale eden orduya yönelik olumlu görüş yüzde 55’te. Bu sempatik bakışın 2007’de yüzde 85’ten 2014’te yüzde 55’e düşmesiyse düşündürücü. Ancak Türkiye’de kurumlara yönelik olumlu bakışta düşüşten nasibini alan tek kurum ordu değil. Ordu 2007 ile 2014 yılları arasında yüzde 30 oranında kamuoyunun gözünden düşerken, dini liderlere yönelik güvende de yüzde 25, Başbakan Erdoğan’a yönelik de yüzde 15 oranında bir azalma var.

Kamuoyunda yargı sistemine duyulan güven yüzde 58, polise duyulan güvense yüzde 55.

Başbakan Erdoğan’ın Türkiye’nin gidişatına yönelik etkisi konusunda görüşler yüzde 48’le birbirine eşitlenmiş durumda. Ancak bazı ulusal sorunlarda, Erdoğan’ın özellikle kişisel özgürlükler, suç ve yolsuzlukla mücadele, Suriye krizi gibi konuları idaresine duyulan memnuniyetsizlik oranı yüzde 56. Aynı şekilde yüzde 55’lik kesim, Erdoğan’ın Gezi Parkı olaylarına müdahalesini onaylamıyor. Erdoğan’ın ekonomiyi idaresiyle ilgili görüşlerse birbirine daha yakın: Yüzde 49’luk kesim onaylamazken, yüzde 46 Erdoğan’ın ekonomi politikalarından hala memnun. Dindar kesimin Erdoğan’a desteği de dindar olmayan kesime göre çok daha fazla.