Soma Holding, özelleştirme ve AKP’nin yasallaştırdığı rödövansla zenginleşti. Holding’e ait Spine Tower’ı İstanbul Maslak’ta yükselirken şirketin işlettiği maden ocağı dev bir işçi tabutuna dönüştü

sendika.org sitesinin haberine göre; Özelleştirme sürecinin sermayedarlar açısından yükselen trendi rödövans (kömür payı karşılığında kiralama) sistemiyle yeraltı madenciliğine giriş yapan Soma Holding 1990′da çıkarılan maden yasasıyla rahatladı. AKP’nin 2005′te rödövansı yasal hale getirmesiyle iyice önü açılan şirket 2006′da gayrimenkul alanına el attı. Tilaga firmasını satın alan şirketin madenci emeği sömürüsüyle giriştiği bu süreçte 2009 yılında İstanbul Maslak’ta Spine Tower inşaatına başladı.

Rödövansla girdi Spine Tower‘la çıktı

sendika.org sitesi haberine göre; Soma’daki kazanın meydana geldiği madenin sahibi olan Soma Holding yani ilk adıyla Soma Kömür AŞ, Soma’daki ilk operasyonunu rödövans sayesinde gerçekleştirdi. 1984 yılında yeraltı madenciliğine giriş yapan şirket 1990 yılında Soma Holding’e devredildi.

1984, ülkemizde özelleştirmelerin ilk gündeme geldiği dönemdi ve bu dönemde işçi sendikalarının muhalefeti nedeniyle madencilik sektöründe özelleştirmeler devletin istediği gibi olmadı. Bu nedenle rödövans yöntemi devreye sokuldu.

Rödövans nereden çıktı

Telif hakkı karşılığında kiralama anlamına gelen rödövans (redevans diye de kullanılıyor) feodal dönem Fransa’sında haraç anlamına geliyor. 1970’li yıllarda Taşkömürü madenlerindeki kaçak madenleri önlemek adına kullanılan redevans, taşeronlara ve kaçak maden işletenlere verildi. 1990’lı yıllara kadar madenler üçüncü kişiye verilemiyor ve tek bir tüzel ya da gerçek kişi tarafından işletilebiliyordu. 1990’da Maden Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 32. maddesinin son fıkrası değiştirilerek, üçüncü kişi ve kuruluşların ruhsat sahipleriyle yaptığı rödövans, kira, taşeron vb. sözleşmelerle faaliyette bulunabilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın iznine bağlandı. Rödövans ve taşeronlaştırma bu yıldan itibaren artmaya başladı.

1990’larda rödövansın önü açılırken, 2000’lerin başında linyit işletmelerinin büyük bölümü Elektrik Üretim A.Ş.’ye devredildi. Rödövans, AKP tarafından 2005’te çıkartılan yeni maden kanunuyla yasal hale geldi.

Şirket kendini anlatıyor

Şirketin kendi internet sitesinde kilometre taşları olarak gösterdiği yıllar dikkat çekici:

“1984 yılında Soma Geventepe bölgesinde rödövans karşılığı I.R 1841 ruhsat no’lu sahanın devir alınmasıyla yer altı kömür madenciliğine giriş yapan Soma Kömür İşletmeleri, sahadaki kömür üretimini yıllar itibari ile geliştirerek 2005 yılına kadar sürdürmüştür. 09/09/2005 tarihinde, Türkiye Kömür İşletmeleri (“T.K.İ.”) Genel Müdürlüğü ile yapılan sözleşme kapsamında, İ.R. 1841 ruhsatlı saha ve T.K.İ.’nin uhdesindeki 2406 ruhsatlı sahanın bir bölümünün ruhsatları birleştirilerek T.K.İ.’ye devredilmiş ve yaklaşık 18.000.000 ton kömür rezervinin rödovans karşılığında işletilmesi işini Soma Kömür İşletmeleri üstlenmiştir. 1990 yılında Soma Kömür A.Ş. yönetimi bugünkü grup bünyesine çoğunluk olarak geçti. 2009 yılında Tilaga bünyesinde 140.000 m2 inşaat alanına sahip Spine Tower projesine başlandı.”