Mesud Barzani Ankara'da Cumhurbaşkanı Gül ve Başbakan Erdoğan ile görüştü. Barzani ile Erdoğan'ın görüşmesinde "Irak'ta yeni bir siyasi başlangıca ihtiyaç olduğu" vurgusu yapıldı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı (IKBY) Mesud Barzani, öğle saatlerinde Ankara'ya geldi. İlk durağı Çankaya Köşkü oldu. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edilen Mesut Barzani, daha sonra Başbakan Erdoğan ile bir araya geldi.

Görüşmeye İçişleri Bakanı Efkan Âlâ, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı İbrahim Kalın ile IKYB Başkanlık Divanı Başkanı Fuat Hüseyin ve İçişleri Bakanı Kerim Sincari de katıldı.

Görüşme yaklaşık 1,5 saat sürdü.

Başbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüşmede, Irak'ta istikrar ve güvenliğin yeniden tesisi için yeni bir siyasi başlangıca ihtiyaç olduğu vurgulandı. Bu çerçevede, Irak'ta genel seçimlerin tamamlanmasının ardından, beklenen değişimin gerçekleşmesi için siyasi sürecin hızla işletilmesinin önemine işaret edildi.

Görüşmede, kriz yaşanan bölgelerdeki ihtiyaç sahiplerine Türkiye'nin AFAD aracılığıyla gerçekleştirdiği insani yardımlar ile, ekonomi ve enerji sektörü başta olmak üzere ikili ilişkiler de ele alındı.

Barzani daha sonra Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile bir araya geldi.

Dışişleri Resmi Konut'ta yaklaşık iki saat süren görüşmeye İçişleri Bakanı Efkan Âlâ ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu da katıldı. Barzani'ye Peşmerge Bakanı Cafer Mustafa, Peşmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cebbar Yaver, IKBY Başkanlık Divanı Başkanı Fuad Hüseyin ve İçişleri Bakanı Kerim Sincari de eşlik etti.

İstişare konuları

Barzani'nin ziyareti, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün ilerleyişinin ardından ülkede krizin derinleştiği bir döneme denk geldi. On binlerce Türkmen yaşadığı yerleri terkederek Kürt bölgesine sığındı.

IŞİD'in ilerleyişi üzerine IKBY'ye bağlı peşmergeler de statüsü tartışmalı olan, petrol zengini Kerkük'ü kontrolü altına aldı. Barzani, ihtilaflı bölgelerde referanduma gidileceğini duyurmuştu. Türkmenler ise Kerkük'ün bütün kimliklerin bir arada yaşayabileceği özel bir statüye sahip olmasını istiyor.

Başta petrol satışı olmak üzere, Bağdat yönetimi ile uzun süredir kriz halindeki Kürt yönetimi, Batı’da ve ABD’de 'Kürtlerin kendi kaderlerini tayin hakkı var' çıkışlarında yeterince destek bulamadı. Barzani'nin Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Dışişleri Bakanı ile görüşmesi, Türkiye’nin Kürt bölgesi ile mevcut politikasını devam ettireceğini gösteriyor.

Görüşme öncesi Başbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre, Türkiye Irak’ın toprak bütünlüğü konusunda görüşlerini koruyor. Türkiye de Kerkük’te Türkmen, Kürt ve Sünni Arapların barış içinde bir arada yaşayacakları bir çerçevenin esas alınmasını istiyor.

Barzani'nin ziyareti Pazar günü ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ile telefondan yaptığı görüşme sonrasında gerçekleşti. Telefon görüşmesinde Biden, Irak'ta yürütülen yeni hükümet kurma çalışmalarına Kürtlerden aktif destek beklediklerini söyledi. Barzani ise yeni hükümet kurma çalışmaları sürecinde, Irak'ta ortaya çıkan mevcut jeo-politik gerçeklerin dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

Petrol de taraflar arasında en önemli konulardan biri. Kuzey Irak topraklarından çıkarılıp Türkiye üzerinden sevk edilen ilk petrolün parası 23 Haziran’da Halkbank'a yatırıldı. Bölgesel Kürt Yönetimi ile yapılan anlaşma gereği bankada biriken petrol gelirlerinin alınabilmesi için Başbakan Neçirvan Barzani, Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, Maliye Bakanı Rebaz Muhammed ve Enerji Bakanı Aşti Havrami'nin imzası gerekiyor.

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irak'tan sevk edilen ve Ceyhan'da depolanan petrolün 2,6 milyon varile kadar çıktığını, günlük 120 bin varil civarında bir sevkiyat gerçekleştiğini ifade etti. Yıldız o tarih itibariyle 97 milyon dolarlık Kürt petrolünün satıldığını ve bu miktarın 93 milyon dolarının Halkbank'taki hesaba yatırıldığını söyledi.

'Tahsilat iddiası doğru değil'

Yıldız, Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Atılgan Sökmen'i kabulünde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin ziyaretiyle ilgili soruları yanıtladı. Yıldız, Barzani'nin Halk Bankası'nda biriken petrol parasından Kuzey Irak kısmına düşen miktarın tahsili için Türkiye'ye geldiği iddiasını yalanladı:

"3 bakanın parayla alakalı tahsilat için geldiği yönünde bir haber duyuyorum. Bunun doğru olmadığını söylemem lazım. Geçici olan hesapların, kalıcı hesaplar haline gelmesi ve yetkililerle bu hesapların açılması için geliyorlar. Bunun sürdürülebilir bir iş olması için gayret ediyoruz. Irak'taki istikrarın bozulmasıyla beraber petrolün sahibinin el değiştirdiği bir ortamdayız. Yalnızca Kuzey Irak petrolüyle alakalı değil, aynı zamanda Bağdat petrolleriyle alakalı da konuşuyoruz. Kuzey Irak'ın hakkının o bedel içinden alınmasıyla ilgili gündemimiz yok. Tabii ki bunlar ileride olacak. Hem Bağdat'ın hem de Erbil'in haklarıyla alakalı çalışma içinde bulunduğumuzu söylemem lazım."

İsrail'e jet yakıtı satışı iddiası

İlk tankerin parasının henüz gelmediğini ifade eden Yıldız petrol satışının sorumlusunun Irak olduğunu söyledi. Yıldız, İsrail’in Filistin’i vuran savaş jetlerinin yakıtlarınının Türkiye'den İsrail'e taşındığı" yönündeki haberlere de tepki tepki gösterdi.

"Bunların satışlarından, ihale edilmesinden Kuzey Irak sorumlu. Petrolün sahibi Irak. Bunu ihale eden ve satan, sevkiyatını yapan Irak. O yüzden, bu satışın sorumlusu Irak'tır. İsrail'e mi, başka bir yere mi satıyor, biz o kısmına girmiyoruz. Ama kendilerine sordum, İsrail'e satmadıklarını söylediler. Bizim Türkiye Cumhuriyeti hükümeti olarak İsrail'e herhangi bir satışımız söz konusu değildir. Biz kamu olarak da böyle bir satış gerçekleştirmiş değiliz. Hele hele Gazze'deki ve Filistin üzerindeki İsrail'in yaptıklarının bu soruyu daha önemli hale getirdiğini biliyorum. Ne geçen ay, ne de ondan önceki ay biz İsrail'e herhangi bir jet yakıtı satmadık. Bu konudaki hassasiyetimizin, (bunu) soranlardan daha az olmadığının bilinmesini isterim."

Kuzey Irak petrolünün paylaşımı

Yıldız Kuzey Irak petrolünün paylaşımı konusunda Türkiye'nin prensiplerinin değişmediğini söyledi. Yıldız, Türkiye'nin paylaşımdaki oranlara karışmadığını vurguladı:

"Birleşmiş Milletler kararlarının bağlayıcı olduğu ülkelerden biriyiz. Kuveyt'teki savaş tazminatlarıyla alakalı, yüzde 5'lik payın buradan ayrıldığını söylemem gerekiyor. Bu bizim için zorunluluktur. Geriye kalan kısmın, Iraklı kardeşlerimizin kendi verdiği karar doğrultusunda, yüzde 83'ünün Bağdat'a, yüzde 17'sinin de Kuzey Irak'a aktarılması gerektiğini söylemiştik. Bu Irak'ın kendisinin belirlediği bir hak paylaşımıdır. Bu oranın ne olacağına biz değil, Irak halkı karar verdi. Gerek IŞİD'in yaptıkları, gerekse istikrarın bozulmasıyla alakalı bir ortamda prensiplerimizin değişmeyeceğini söylemem lazım."

K.Irak'ta yeni rafineri işbirliği

Enerji Bakanı Taner Yıldız'a Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Hawrami'nin akaryakıt sorununu aşmak için yeni rafineri kurulacağını yönelik açıklamaları hatırlatıldı. "Türkiye ile bu konuda işbirliği olacak mı?" sorusu yöneltildi:

"Beyci rafinesinin IŞİD'in eline geçmesiyle ham petrolü olan ama üretemeyen, üretirse de rafine edemeyen bir Kuzey Irak karşımıza çıktı. Dolayısıyla ham petrolle ilgili farklı sıkıntılar var. Türkiye bu manada her zaman olduğu gibi elinden gelen gayreti gösterecektir. Buradaki önemli nokta ürün tedariği ama Habur sınır kapısında lojistik ve trafiğinin rahat işleyebiliyor olduğunu görmemiz lazım. Hem Musul'a verilecek elektriğin tedariğiyle alakalı, hem de petrol ürünleriyle alakalı Türkiye yaklaşık artı 4 bin tonluk günlük ihtiyacını karşılayacak durumdadır. Hazırlıklarımızı buna göre yaptık. Bugün görüşülecek konulardan birisi de enerji sektöründeki konular olacaktır."

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Hawrami, IŞİD'in saldırılarıyla başlayan akaryakıt sorununu çözmek için özel şirketler aracılığıyla yeni rafineri kurma kararı aldıklarınını açıklamıştı.