Bülent Esinoğlu
Ekonomi iyi de, şirketler niye iflas ediyor?
Genel olarak iflasların mali, teknik, teknolojik, idari ve Pazar gibi birçok sebebi vardır. Ülkemizde yaşanan iflasların asıl sebebi ise, uygulanan ekonomi politikalarından kaynaklanmaktadır.
1-Ülkemiz açık Pazar durumundadır. Yerli üretici, kendi ülkesinde ürettiği ürününü, kendi ülkesinde satmakta, Gümrük Birliğinden gelen karalar nedeni ile zorluklar çekmektedir.
2-Gümrük Birliğinin tabi sonucu olarak, uluslararası ticarete konu olan malların kararları, Brüksel’de alınmaktadır. Bu kararlar alınırken bizim üreticimiz kararlara ortak olamamaktadır.
3-Yaratılan iç ve dış güvenlik sorunları, sermayenin maliyetini artırmakta, şirketlerin rekabet gücünü zayıflatmaktadır.
Güvensizlik yeni Pazar sorunları yaratmıştır.(Rusya, İran, Irak, Suriye vs.)
4- Yukarıda saydığımız olumsuz koşullara rağmen, borçlanmalara giren şirketler, ya iflas etmekte, ya da önümüzdeki sonbaharda iflas konumuna düşeceklerdir.
5- Devlet elindeki kamu iktisadi teşekküllerini yabancılara sattığından, büyük müşteri konumunda olmaktan çıkmıştır. Yabancı şirket sahipleri girdilerini kendi ülkelerinden ya da, ucuz olan yerden getirmektedir.
6- Sermaye birikimi ve sermaye maliyetlerinin yüksekliği sorunu vardır. Bankalar Merkez Bankasından %5-6 faizle aldıkları parayı, %12-15 faizle şirketlere satmaktadırlar.
7- Sermaye birikimi esas itibari ile şirketler tarafından elde edilen karlar sayesinde oluşur. KİT’ler yabancılara satıldığından, yabancılar da karlarını kendi ülkelerine transfer ettiklerinden, yerli şirketler sermayeyi pahalıya mal eder konuma düşmüşledir.
8-Ülkede sermaye birikimi olmayınca, dışarıdan faiz ile sermaye getirmek, cari açığı büyütüyor. Büyüyen cari açığı gören para simsarları Türkiye’ye daha yüksek faizle para satma fırsatını buluyor.
9-İçerdeki yüzde yüz yabancı sermayeli Türk şirketleri(ne demekse), karlarını dışarı çıkarıyor, tekrar içeri getiriyor. Aynı sermaye üzerinden katmerli karlar etmiş oluyorlar.
10 – Böyle bir ekonomik ortam da yerli şirketlerin ayakta kalması fevkalade zordur.