Bu kez elektronik oy verme sistemleri üzerine araştırma yapmış bir arkadaşamın Serhat Ayan'ın yazısını köşemde paylaşmak istiyorum.

Yaklaşan seçimler; oy verme, sayım ve tasnifi konularında duyulan güvensizliği tekrar gündeme getirdi. Dünya, oyların şeffaflaşması ve hızlı sonuç alınması için 1960’lardan bu yana elektronik oy verme sistemlerini araştırıyor.

Son yerel seçimlerde gündeme gelen oy verme ve tasnifinde yaşandığı dile getirilen manipülasyon söylentileri tüm dünyada süren elektronik seçim tartışmalarını gündeme getirdi. Dünyada elektronik oylama ve sayım 1960 yılında ABD’de punç adı verilen delikli oy pusulalarıyla başladı. 1964 yılında 7 eyalete yayıldı.

Elektronik oy sistemi oy vermeyi kolaylaştırmanın dışında aslında oy sayımının hızlandırılması için kullanılıyor. Ancak şimdiye kadar ortaya çıkan sorunlar, elektronik oylamanın normal oylamadan daha kolay olmadığını ortaya koydu.

Elektronik oy verme sistemi şu anda Birleşik Krallık, Estonya ve İsviçre gibi ülkelerde seçim ve referandumlarda kullanılıyor. Kanada’da yerel seçimlerde kullanılan sistem, ABD ve Fransa gibi ülkelerde parti içi seçimlerde bir yöntem olarak terci ediliyor.

Başarılı örnekler göz kamaştırıyor

Bu sistemi 1996 yılından bu yana yerel seçimlerde kullanan Brezilya, kullanımı çok ileri götürdü: 2010 yılında, 135 milyon seçmenin bulunduğu devlet başkanlığı oylamasında sandıkların kapanmasından sadece 75 dakika sonra, resmi seçim sonuçlarını ilan etmeyi başardı.

Estonya, elektronik seçimler için ideal bir ortam oluşturuyor. E-Devlet hizmetlerinin dünya üstünde en iyi kullanıldığı ülkelerden biri olan Estonya’ya her vatandaşın elektronik birer kimliği bulunuyor. Kredi kartlarında bulunan çiplere benzeyen kimlikler sayesinde bireyin istediği yerden istediği anda oy vermesi mümkün hale getiriliyor.

Elektronik oy tasnifi yanılttı

Elektronik oy sayımı sistemi, Hindistan gibi 400 milyona şakın seçmenin bulunduğu ülkeler için çok büyük önem taşıyor. Ancak gerek halkın büyük bölümünün bunu kullanmaktaki yetersizliği, gerekse kabul edilebilir standartların oturtulamaması bu sistemi kullanılmaz hale getiriyor.

2000 yılında yapılan seçimlerde Florida eyaleti George Bush ve Al Gore arasındaki yarış bunun en önemli göstergesi: 6 milyon seçmenin bulunduğu eyalette seçim 537 farkla bitti. Ancak uzmanlar yaptıkları incelemelerde delikli kartların bilgisayarın okuyacağı kadar delinemediğini, üstünde kalan kağıt çapaklarının geçersiz oy sayıldığını ortaya koydu. Yapılan tüm itirazlar ve alınan mahkeme kararlarına rağmen, yeniden sayım tam olarak tamamlanmadan, 15 oy farkla bitti.

Elektronik oylama manipülasyona açık

Sadece bilgisayarlar üstünden yapılacak elektronik oylama sistemi ise güvenlik riskleri taşıyor. Bu riskler şöyle sıralanıyor:

1. Elektronik oylama sistemine konacak ve tespiti çok zor bir korsan kod, verilen oyların bir kişi ya da parti lehine değişimine neden olabilir

2. Oy verme işlemi gizli olduğu için oyların manipüle edilip edilmediğinin kontrolü imkansız

3. Oyların kime verildiğinin kontrolü pratikte yapılabiliyor ancak o zaman da gizli oy standartlarının dışına çıkılıyor ve herkesin verdiği oy birileri tarafından görülebilir hale geliyor.

4. Oy vermenin kolay hale gelebilmesi için uzaktan oy verme mümkün hale getirildiğinde bazılarının seçmenlerin evlerine gidip onlara maddi manevi baskı yapması mümkün hale geliyor.

Türkiye’de sadece sonuçlar elektronik ortamda

Türkiye’de ne oy vermede ne de oyların sayımında elektronik ortam kullanılmıyor. Sadece güncel verilerin saklanabilmesi için SEÇSİS adı verilen bir sistem kullanılıyor. SEÇSİS, seçimle ilgili her türlü veri, bilgi ve belgenin üretildiği ve güvenli bir şekilde saklandığı bir bilgi sistemi. Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının Seçim Bilişim Sistemi Projesi, ilçelerdeki istemci kişisel bilgisayar sistemleri ile Merkez’deki büyük boy veri tabanı ve uygulama sunucularından oluşuyor. Bu sistemlerin tümü, “YSK Kurum Ağı” olarak adlandırılan, Kurum personelinden başkasının erişimine ve internete kapalı, verilerin iletişim sırasında şifrelendiği özel bir ağ ile birbirlerine bağlı olarak çalışıyor. İlçelerdeki kişisel bilgisayar sistemleri, merkezdeki sistemlerin basit birer erişim ucu olarak işlev görüyor.

SEÇSİS’te, seçim sürecinde seçim sonuçlarına ilişkin veriler, her aşamada tutulan tutanaklarla karşılaştırılabilmesi için ysk.gov.tr adresinde yayımlanıyor.

Ancak SEÇSİS üzerindeki şüpheler her zaman vardı yine var ayrıca bu kadar sağlam ise Kamu Spotuna neden gerek duyuluyor?

SEÇSİS ile ilgili daha öncede detaylı yazmıştım buradan okuyabilirsiniz

https://www.haberartiturk.com/secsis-seffaflik-ve-mesruiyet-haydi-bilisimciler-goreve-895yy.htm

Kaynak :http://www.tknlj.com/secimler-elektronik-oyla-kurtulur-mu/