CHP ve MHP'nin ortak kararı olarak Cumhurbaşkanlığı seçimine aday olan Ekmeleddin İhsanoğlu, Taha Akyol tarafından hazırlanıp sunulan Eğrisi Doğrusu programına katılıyor. İhsanoğlu, canlı yayında merak edilen soruları yanıtlayacak.

EKMELEDDİN İHSANOĞLU'NUN AÇIKLAMALARINDAN SATIR BAŞLARI...

Taha Akyol'un, "Teklif size nasıl geldi. Kimsenin bu durumdan haberi olmadı. Bu süreci anlatır mısınız?" şeklindeki sorusuna Ekmeleddin İhsanoğlu, "İlk teklif geldiğinde çok sıcak bakmamıştım. Kendime göre planlarım vardı. Ancak her iki taraftan da, Hem Kılıçdaroğlu hem de Bahçeli aday olmamı istediler. İkisiyle de önce ayrı ayrı görüştüm. Ben de bu isteklerin teklifi Ehl-i Edep kabul ettim." dedi.

COCA COLA İDDİASI:

- (Coca Cola CEO'su Muhtar Kent'in adayı olduğu iddiaları üzerine) Ben sadece iki genel başkanla görüştüm. İddia edildiği gibi Coca Cola'nın adayı falan değilim. Nasıl bir şey ki, her taraftan bazı iddialar ortaya atılıyor.

MISIR VATANDAŞI MI? TÜRK VATANDAŞI MI?

- Babam 22 yaşında Mısır'a gidiyor. 1924'te Mısır'a gidiyor, tahsilini tamamlayıp mezun oluyor. Mezuniyetin ardından özellikle Türkiye'den gelen öğrencilere hocalık, babalık yapıyor. Babam Türk, Annem Türk. Babam Yozgatlı, Annem Rodoslu'dur. Annemin doğduğu evi görmek isteyenler Rodos'ta, Süleymaniye Camisi'nin karşısındaki eve baksınlar. Hayatım boyunca Türk vatandaşlığı dışında bir başka ülkenin vatandaşlığına dahil olmadım.

- Mısır'da çok büyük hizmetler yaptım. Babam vefat ettikten sonra Mısır vatandaşı olmadığım için bize maaş bağlanmadı. Mecburen çalışmak zorundaydım. O sırada tahsilim devam ediyordu. Hem okuyup hem çalışmak bana büyük katkı sağladı. Fen fakültesinde talebeydim. O sırada Türk edebiyatı ile ilgili iki kitap yazdım.

ASKERLİK KONUSU

- Askerliğimi dahi yapmadığımı ileri sürdüler. Ben askerliğimi İzmir Bornova'da yaptım. Asker arkadaşlarım da hala hayatta. İsteynler kayıtlara bakabilir. Saklayacak bir şey yok.

MISIR'DA NASIR DÖNEMİ

- Nasır dönemi Arap dünyasında heyecan dönemiydi. Çok çalkantılı günler yaşandı. Bazı kötü durumlar yaşandı. Nasır, kitleleri arkasından götürebiliyordu. Ancak Mısır'da askeri vesayet ülkeye zarar verdi. Sadece 3 asker idare etti Mısır'ı. O yüzden de şu an demokrasi adına hala eksiklikler var.

- Bugün Arap dünyasının perişanlığı bugün onun eseridir. Ama diğer taraftan bakınca Arap dünyasının kahramanı gibi görünüyor.

SURİYE'YE ve ARAP DÜNYASINA BAKIŞI

- "Namaz'a yaklaşmayın, sarhoş iseniz" Bunun ilk kısmını okuyunca Kuran'da namaz kılmayın deniyor gibi bir anlam çıkarırsınız. Önemli olan ikinci kısmı da okumaktır. Ortadaoğu'da yönetimler 100 yıl önce Osmanlı'dan prematüre olarak doğdu. Kısa bir süre yönetilse de ardından askeri darbeler başladı. Hiçbir zaman demokratik rejim, insan hak ve hürriyetleri üzerine bir anayasa olmadı. Suriye, Mısır, Irak malum. Bu devam edemezdi, patlayacaktı. 2010 sonunda Tunus ve Yemen'den sonra başladı.

- Arap baharı ifadesi konuşulmaya başlandı. O dönemler bu söylemin yanlış olduğunu söyledim. Arap Baharı değil, Arap diktatörlerin sonbaharıydı.

"IRAK'TA YAPTIĞIM ANLAŞMA DÜNYADA YANKILANDI"

- 2006'da Irak'taki Şii'ler ile Sünni'leri bir araya getirdim. 10 maddelik bir anlaşma imzalattım. Bütün dünyada yankılandı. 2006'dan 2010'a kadar Irak'ta Şii Sünni çatışması olmadı. Fakat 2010 senesinde seçimleri yeniden kazanan Maliki (Şii) hükümet kuramadı.

"IŞİD'İ EL KAİDE KURDU!"

- Saddam'ın ordusundan kalan askerler, Şii'lerin kendilerine üstünlük kazanması üzerine tekrar çatışma çıkardılar. Bugün maalesef devam ediyor. Amerikan istilasının ardından Irak'ta El Kaide kuvvetleri IŞİD'i kurdu.

NASIL BİR CUMHURBAŞKANI?

- Türkiye'nin içeride huzura ihtiyacı var. Güvene ve korkudan arınmaya ihtiyacı var. Ben bunu İstanbul'da da Yozgat'ta da görüyorum. Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bunu açık olarak görüyorum. Siyasetin zıtlaşması ve bölünmeler vatandaşı çok rahatsız ediyor. Cumhurbaşkanının birinci vazifesi, toplumda birleşmeyi sağlamak. Bölgenin istikrarını sağlayacak siyaseti üretmeli. Türkiye buna muktedirdir.

- İkinci husus ise, cumhurbaşkanı bir siyasi kadronun temsilcisi olmamalı. Çünkü siz yüzde 55 de alsanız size oy vermeyen yüzde 45 var. Siyasetin yapılacağı yer Meclis'tir. Bu çok önemli bir şey. Devletin tepesinde kavga ve gerilim olur ise orası emniyet sübabı değil. Oranın sigortası atarsa (Allah korusun) memleketin sigortası atar.

- Orada bütün partilere aynı mesafede olacak, kimseden taraf olmayacak. devletin kurumları arasında uyumu sağlayacak.

KUTUPLAŞMA KONUSU

- Siyasette kavga olmaması lazım. Siyasette sadece tartışma olabilir. 1970'li yıllarda feci şeyler yaşadık. Allah bir daha bu memlekete bir daha göstermesin. Bizden sonraki nesiller de bunun farkındalar. Dün Madımak hadisesinin yıldönümü yaşadık. Böyle hadiseler (Madımak, Maraş) neden tekrar yaşansın?

SURİYELİ MÜLTECİLER

- Türkiye'nin içinde bir milyon civarında kaçak insan yaşıyor. Mülteci statüsünde gelmeyen çok fazla insan var. Durumlarına üzülüyorum ancak biraz önlem almak gerekiyor.

- Şam Osmanlı'nın Arapçasıdır. Saray Bosna'nın Osmanlı'nın Boşnakçası olduğu gibi. Bu insanlar şu anda aramızda geziyorlar. O bakımdan büyük bir gerilim var. O gerilimi düşürmemiz lazım.

CEM EVLERİ KONUSU

- Hacıbektaş-i Veli ziyaretinde bulundum ve vatandaşlarla konuştum. Oradaki Alevi dedeleri çok kıymetli hediyeler verdiler. Hediyeler sembolik hediyelerdi. Dertlerini dinledim. Alevi realitesi Anadolu'nun sosyolojik bir realitesidir. Alevi kardeşlerimiz, Türkmenlerin evlatlarıdır. Anadolu'yu fetheden çok imparatorlar oldu. Horasan evlatları gelmeseydi, bu coğrafya olmazdı. Onlar bu toprağı vatan yaptılar. Devletimizin bize eşit muamele yapma görevi vardır. Alevi kardeşlerimizin Cem Evi düşüncelerine sempati ile bakıyorum. Ben şahsi olarak böyle düşünüyorum. Milletimizin teveccühü olur da seçilirsem hükümete bu konudaki telkinlerimi yapacağım.

BAŞKANLIK SİSTEMİ

- Bence Türkiye, bu sistem tartışmasını yapmalı ve bitirmeli. Bu tartışma arada bir dönüyor. Gelen partiler ve parti liderleri kendilerine göre tartışıyor. Fakat Meclis bunu kabul edip de Anayasa tadilatı yapmazsa bu durum devam edecek.

-Benim şahsi kanaatim, bize uygun olan parlamenter sistemdir. Biz parlamenter sistemin dışına çıkarsak bize zarar verir. Bunun çok fazla örneği de yok. En bilinen örnek Amerika. Onun kuruluşundan bu yana süre geliyor. O tarih farklı, bizim tarihimiz farklı. Bizim tarihimiz Avrupa kıtasına yakın. Kurulduğu günden bu yana Türkiye'nin farklı bir yapısı var.

- Amerika'da çok farklı bir sistem var. Siz bunları yapmadan sadece baş kısmını alırsanız ya vücut çöker, ya da kafa patlar. Bir Frankenstein yaratırsınız. Bütün milletin kabul edeceği bir fikir olması lazım.

CUMHURBAŞKANI'NIN SİYASETTEKİ YERİ NE OLMALI?

- Siyasette yönlendirmeli. Siyasette çözüm merkezi olmalı. Siyasetin tıkandığı yerde hakem olmalı. Siyasette taraf olmamalı. Siyasetin yapıldığı yer Meclis'tir. Siyasetin dışında demeyelim ama fevkinde olmalı. Cumhurbaşkanı bir orkestra şefi olmalı. Ahengi kuran, uyumu sağlayan akil bir insan olmalı. Vatandaşların babası, milletin başı olmalı.

- Bu şekilde olmadığı takdirde krizler yaşarız. Geçmiş dönemde (Bülent Ecevit - Ahmet Necdet Sezer kavgası) bu tür olaylar yaşandı. O krizde Türkiye neler kaybetti? Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasındaki çatışmanın bedeli büyük oldu. Devletin tepesinde sigortanın atmaması lazım. Devletin tepesinde sigorta atarsa devlet yapısında büyük sıkıntılar olur, halka yansımaları daha radikal şekilde olur.

SEÇİM KAMPANYASI NASIL OLACAK?

- Cumhurbaşkanı seçimini düzenleyen kanunu okudukça insan hayretler içinde kalıyor. Devlet size yardım etmiyor. Partilerden destek alma imkanınız yok. Ancak gönüllü katkılar ve bağışlar (Bir kişiden 9 bin TL) alabiliyorsunuz. Neden yapıldığına dair spekülasyonlar var. Şundan eminim ki, sosyolojik bir talep var. İnsanlar değişim istiyor. Belirli bir istikamette bir değişim istiyor. Huzura ve sükunete doğru değişim istiyorlar. Bu değişimi isteyen millet bu desteğini esirgemeyecektir.

- Mağdur olana millet yardım eder. Bu sistemde mağduriyet yaratılmıştır. 10 Ağustos'tan itibaren halkın gerekli desteği vereceğine inanıyorum. 40 gün içinde gerekli çalışmaları yapacağız. Tüm handikaplara ve sıkıntılara rağmen bunu başaracağımıza eminim.

EKMELEDDİN İHSANOĞLU'NUN DÜNYA GÖRÜŞÜ NE?

- Ben yafta koymak istemiyorum kendime ama kendimi anlatayım. Ben dindar bir ailenin oğluyum. Babam din adamıydı, annem çok dindar bir kadındır. Rodos'ta doğdu, tahsilini yaptı. Ardından dindar bir kadın olarak yaşadı. Ama ben aynı zamanda sosyal ve bazı kültür değerlere karşı muhafazakar bir anlayış içindeyim. Bazı gelenekleri asırlar boyu taşımamız lazım. Fakat aynı zamanda fen tahsili görmüş biri olarak rasyonalizme inanan biriyim.

- Ben İslam kültürünü alan, Arap dilini çok iyi bilen aynı zamanda Batı eğitimini de aldım. Ben dünyaya açılan bir insanım. Benim hayatımda Doğu'da da Batı'da da çok önemli işlere imza attım. Bugünkü CHP-MHP uzlaşması tarihi bir olaydır. İşte bunun sebebi budur.

- Türkiye'nin en eski partisi CHP. Türkiye'de 40'lardan sonra var olan MHP anlaşıyor. Ardından DSP geliyor. Demokrat Parti geliyor. Bu adaylığı benimsemesi ve teklif etmesi büyük bir dönüşümün emaresi. Bu adaylık sırf bunlara değil. Benim en yakın dostlarım Ak Parti'nin içinde. Önemli insanlar var. Bunlar da değişim istiyorlar. Bu hareket kimseye karşı değil. Bu seçim, iktidar değişikliğine yol açacak bir seçim değil.

İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ SEÇİMİ

- Şüphesiz ki, 2003 yılında Ak Parti'nin teklifi ile İslam Konferansı Örgütü'nün Genel Sekreteri seçildim. O dönem Abdullah Gül Dış İşleri Bakanı idi. Kendisine bu teklifi götürdüm. Aday gösterilmek istedim. Çok büyük destek verdiler. Türkiye benim adaylığımı benimsedi ve resmen teklif etti. Asya grubundan iki aday daha vardı. Bangladeş ve Malezya adayları. Bizi destekleyen de vardı. Onları da destekleyen vardı. İlk gün tartışmalarla geçti. Ardından sayın Gül'e yarın seçim yapılmasını teklif etmesini söyledim. O da seçimi sundu, 30 oy aldım. Diğer adaylar çekildiler. Ben de seçildim.

ATATÜRK VE CUMHURİYET DEĞERLERİ
- Biz tartışmayı çok seviyoruz. Tartışmayı tekrar etmeyi seviyoruz. Mütabakata varıyoruz, ardından vardığımızı unutuyoruz. Bu bizim genlerimizde var. Atatürk'ü inkar etmek, Türk tarihini inkar etmektir. Atatürk İstiklal Savaşı'nın kahramanıdır. Anayasa'daki hükümlere bağlı olduğumu kaç defa tekrar ettim. Sanırım bunu daha çok tekrar etmem lazım.