ANKARA — AKP hükümetinin TBMM’ye sunduğu yasa tasarısı, Yargıtay ve Danıştay’ın yapısını değiştirmeyi ve mevcut hakimleri görevinden almayı hedefleyen hükümleriyle - uzmanların da dikkatini çektiği üzere - bir tasarıdan çok Türkiye’deki yargı sistemi üzerinde yeni ‘tasarım’ olduğu izlenimi ortaya koyuyor.

65. Hükümet’in geçen hafta Türk Silahlı Kuvvetleri operasyonlarına yargı kararı olmaksızın “yasal” kapı açtığı tasarının ardından dün yargıyı şekillendirecek yeni tasarı gündeme taşındı.

Tasarıya hukuk cephesinden ilk itiraz, Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Metin Feyzioğlu’ndan geldi. Gayri resmi gerekçesini “cemaatçi olduğu söylenen yüksek hakimleri yüksek yargıdan tasfiye” olarak yorumlayan Feyzioğlu, tasarıya ilişkin özetle şunları dile getirdi:

“Maalesef siyasi iktidarın yargıya dair bugüne kadar yaptıkları bundan sonra yapacaklarına dair bize güven vermemektedir. Elbette yargı teşkilatı içinde devlet dışı bir hiyerarşik yapılanma kabul edilemez. Ancak bununla mücadele ediyorum diye yüksek mahkemeleri tamamen siyasi iktidarın istediği kişilerle donatmak da aynı derecede sakıncalıdır. Böyle bir durumda, yargı gücü de bir tek kişinin elinde toplanmış olur. Anayasa’ya uygunluk kaygısı hiç taşınmadan mevcut üyeliklerin sona erdirilerek Yargıtay ve Danıştay’ın sıfırdan yeniden yapılanması istenmektedir. Oysa Anayasa’da aksine bir hüküm yer almadığı için Yargıtay ve Danıştay üyelikleri yaş haddi doluncaya kadar devam eder. Şu halde, gündeme alınan kanun tasarısı Anayasa’nın Yargıtay ve Danıştay üyeliklerini düzenleyen maddesine ve hukuk devletinin özüne aykırıdır. ‘Olağanüstü dönemler olağanüstü çareler gerektirir’ denilerek anti demokratik uygulamalar olağanlaştırılamaz. Yargı ile bu denli oynanamaz.”

Prof. Dr. Özbudun: ‘Hukuk devleti ilkesine aykırı’

Anayasa hukuku alanında uzman Prof. Dr. Ergun Özbudun da, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, tasarıyı kesinlikle Anayasa’ya ve “hukuk devleti” ilkesine aykırı bulduğunu ifade etti. AKP’nin Meclis’teki çoğunluğu itibariyle muhtemelen yasalaşacağını belirttiği tasarıyı yorumlayan Özbudun, “Hakimlik teminatı, demokrasinin vazgeçilmez unsurlarındandır. Hakimlik teminatı da, hakimlerin kanunda belirtilen durumlar dışında emeklilik yaşına kadar görevlerinde kalmalarını gerektirir. Burada iki yüksek mahkemedeki bütün hakimler görevlerinden alınıyor. Bir kısmı emekliye sevk edilmeden daha alt seviyedeki mahkemelere atanıyor. Bir hakimin şahsi kusuru olmaksızın daha aşağı mertebedeki bir mahkemeye tayini, bir cezadır. Dolayısıyla hukuk devleti, yargı bağımsızlığı ve hakimlik teminatı prensiplerine kesin olarak aykırıdır” dedi.

Yasalaştığı takdirde Anayasa Mahkemesi’nin iptal edeceğini düşündüğünü de söyleyen Özbudun, gerekçe olarak üye sayısını azaltma konusunu değerlendirirken; sayısal azaltmaya isteğe bağlı ve zaman içerisinde Yargıtay ve Danıştay üyeleri emekli oldukça azaltmaya gidilebileceğini de açıkladı. Özbudun, tasarıyla iki yüksek mahkemeyi kontrol altına alınmasının amaçlandığını kaydetti.