Rusya Devlet Başkanı Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın krizden sonraki ilk yüz yüze temasından ‘eski günlere geri dönme’ konusunda mutabakat çıktı. Erdoğan’ın ‘kıymetli dostum’ diye seslendiği Putin, yaptırımlarına şama aşama kaldırılacağı müjdesini verdi. Birgün'ün haberine göre toplantının ardından sıcak mesajlar verildi. İşte ayrıntılar.
 

UÇAK DÜŞMESİNE "MALUM HADİSE" DEDİ

 İki ülke ilişkilerini kopma noktasına getiren uçak krizinin ardından dokuz ay sonra ilk kez yüz yüze görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ‘eski günlere dönmek için mutabakata vardıklarını’ duyurdu. Putin, “Zor bir dönemden geçtik. Bu zorlukları vatandaşlarımızın çıkarları için atlatabiliriz” derken, Erdoğan da “İlişkilerin eski seviyeye taşınmasında iki taraf da kararlıdır” mesajını verdi. Öte yandan Erdoğan’ın, Rusya uçağının düşürülmesini de ‘malum hadise’ olarak anması dikkat çekti. 

TOPLANTI 1 SAAT GEÇ BAŞLADI

Putin, Erdoğan’ı Konstantin Sarayı’nda ağırladı. Merakla beklenen görüşme bir saat kadar geç başladı. Görüşmeye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Devlet Başkan Yardımcısı Yuri Ushakov da katıldı. Öte yandan Erdoğan’a ziyaretinde MİT Müsteşarı Hakan Fidan, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak da eşlik etti.

‘Siz ülkenin başındayken...’

Darbe girişiminin ardından Erdoğan’ı telefonla arayarak desteğini sunduğunu hatırlatan Putin, şu ifadeleri kullandı: “Biz her türlü darbe kalkışmalarına, anayasaya aykırı bu tarz girişimlere karşı olacağız. Aynı zamanda Türk halkının bu sorunların üstesinden, siz ülkenin başındayken geleceğine inanıyorum. Bugün hem baş başa hem de genişletilmiş durumda ilişkilerimizi ele alma fırsatımız olacak. Bu arada ticari ve ekonomik ilişkilerimizin yeniden kurulması ve terörle mücadele konuları ele alınacaktır.”

‘Takvimi öne çektik’

Erdoğan da bu görüşmeyi G20 içinde gerçekleştirmeyi planladıklarını ancak darbe girişiminin ardından takvimi öne çektiklerini söyledi. Erdoğan şöyle devam etti: “İnanıyorum attığımız, atacağımız olumlu adımlarla çok daha farklı bir sürecin içine gireceğiz. 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ertesinde sizlerin bizi arayışı hem heyetimizi hem de halkımızı mutlu etmiştir. Bu ziyaretle birlikte ticari istişari toplantılara başlayacağımız için mutluyuz. Masada olan birçok ikili ilişkiler var, bölgenin siyasi olarak bizden beklentileri var. İnanıyorum ki dayanışmamız bölgedeki duruma yardımcı olacaktır.”

‘Türkiye’den söz aldık’

Putin ve Erdoğan’ın açıklamalarının ardından görüşmenin basına kapalı bölümüne geçildi, hemen ardından da heyetler arası çalışma yemeği düzenlendi. Yemekte konukların önünde iki liderin tokalaşma karelerinin olduğu tabakların konulduğu dikkat çekti.

Temasların ardından basın toplantısı düzenleyen iki lider, yapıcı görüşme gerçekleştirdiklerini vurguladı ve ‘mutabakat’ sinyali verdi.
İlk değerlendirmeyi yapan Vladimir Putin, “Yapıcı bir görüşme yaptık. Bölgesel ve ikili konuları ele aldık. Suriye konusu iki ülke için de çok önemli. Bu konuda görüşmeye devam edeceğiz. Bizim tarihimizde pek çok dönem var. Yapıcı saygı ve ortaklık öne çıkıyor. Türkiye ve Rusya’nın önceliği, ilişkileri kriz öncesi seviyeye döndürmek” dedi.

Türkiye’ye yönelik yaptırımların aşama aşama kaldırılacağını duyuran Rusya Lideri, “İşbirliği mekanizmalarını canlandıracağız. Türkiye şirketleriyle ilgili kısıtlamaları kaldırarak ve ikili ilişkilerimizi geliştirerek programımızı hayata geçirmeyi planlıyoruz. İki ülkenin karma komisyonları görüşmeler gerçekleştirecek. Ticari işbirliğinde en önemli noktayı enerji projeleri tutuyor. Somut adımlar atmamız gerekiyor bu enerji projelerini hayata geçirmek için. Türk Akımı inşaatları ve nükleer enerji konularında Türkiye üzerine düşenleri yapıyor ve yapmaya devam edecek. Türkiye’deki Rus turistlerin güvenliği için Türkiye’den söz aldık. Türk firmalarının inşaatları devam edecek, büyük projelerde çalışmaların durmadığını görüyoruz. Türkiye’ye yönelik charter uçuşlarla ilgili konuyu yakın gelecekte çözeceğiz.”

‘Kıymetli dostum Putin’

Putin’e bir kez daha vurgulayarak ‘kıymetli dostum’ diye hitap eden Cumhurbaşkanı Erdoğan ise sözlerine “Putin’e samimi misafirperverliği için teşekkür ediyorum. Kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik” diye başladı.

ÜST DÜZEY İŞBİRLİĞİ

Önümüzdeki süreçte atılması planlanan adımlarla ilgili bilgi de veren Erdoğan, şöyle devam etti; “Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya’daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız. Türk-Rus ortak komisyonu kurulması konusunda mutabık kaldık. Akkuyu santralı gibi dev işbirliği projelerini hızlandırma kararı aldık. Ankara-Moskova hattını yeniden bir güven ve dostluk hattı haline getireceğiz. Türk Akımı projesinin Avrupa’ya geçmesi noktasında ilgili bakanlarımız harekete geçecektir.”

‘FETÖ’ ülkelerimizin ilişkilerine kastetti

Gülen Cemaati’nin Rusya-Türkiye arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkilediğini söyleyen Erdoğan, “FETÖ’nün ülkelerimiz arasındaki ilişkilere kastettiği net şekilde anlaşılıyor’’ dedi.
‘Zamanlama manidar’
İki lider en son, 15 Kasım 2015’te Antalya’da düzenlenen G20 zirvesi kapsamında bir araya gelmişti. Bu kritik görüşme,aynı zamanda Erdoğan’ın Türkiye’deki darbe girişimin ardından yaptığı ilk yurtdışı ziyaret olması bakımından da önem taşıyor. Erdoğan başta olmak üzere AKP’li isimlerin darbe girişimi sonrasında ABD ve Batı’ya eleştirilerin dozunu yükselttikleri bir dönemde bu ziyaretin yapılması da dikkati çekiyor. Erdoğan’ın da darbe girişiminin ardından kendisini arayan ilk liderin Putin olduğunu vurgulaması buna örnek olarak gösteriliyor.