RİZE'de doğal SİT alanı ilan edilmesine rağmen hidroelektrik santrallerin (HES) elektrik üretimine başladığı İkizdere Vadisi’nde, dere yatağında yer yer su kalmadı. Vadide elektrik üreten santrallerin yeterince can suyu bırakmadığı iddia edilen İkizdere Deresi, kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı.

Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nca 22 Ekim 2010 tarihinde doğal SİT alanı ilan edilen ve 26 HES projesinin yapımının planlandığı İkizdere Vadisi'nin 35 kilometrelik bölümünde bugüne kadar 4 santral faaliyete geçti. Bu santrallerde elektrik üretimine geçilmesinin ardından regülatör sahalarında tünele alınan dere suyu, yaklaşık 5 ila 8.5 kilometre sonra yeniden dere yatağına bırakılmaya başlandı.

Bir HES'in tünele alıp bıraktığı suyu daha aşağıdaki diğer HES alıp kullanmaya başlayınca İkizdere Deresi'nin suyu da iyice azaldı. Hava sıcaklığındaki artışın ardından dağlardaki karın da tamamen erimesi ve yağışın da azalması ile bölgede kuraklık başladı. 4 santralin bulunduğu vadide suyun tünele alındığı 25 kilometre boyunca İkizdere Deresi'nde yer yer hiç su kalmadı. 

'BU VADİ 26 HES PROJESİNİ KALDIRMAZ'

Derelerin Kardeşliği Platformu İkizdere Temsilcisi İsmet Ekşi, İkizdere’de son yıllarda fazla kar yağmadığını hatırlattı, yaz aylarında derelerin neredeyse kuruma noktasına geldiğini söyledi. Vadide kurulu güç bakımında en büyük HES projesinin suyun azlığı nedeniyle kapasitesinin yarı oranının bile altında çalışmak zorunda kaldığını ifade eden Ekşi, şunları kaydetti:

"Yıllardır deredeki su miktarının HES projelerini çalıştırmayacağını söyledik ama vatan haini ilan edildik. Bunu söylerken milyonlarca lira yatırım yapan yapımcı firmaları da düşündük, 'Bu yatırımlar yarın elinizde demir yığını olarak kalacak' dedik. İkizdere Vadisi, yapımı planlanan 26 HES projesini kaldırmaz. Üretime başlayan HES projeleri neredeyse durma noktasına geldi. Bu da yeni HES projesi yapmayı planlayan firmaları endişelendirdi. Bazı firmaların projelerden vazgeçtiğini öğrendik."

DEREDEKİ CANLI YAŞAMI MAHVETTİLER

İkizdere Vadisi’nin 35 kilometrelik bölümünde üretimde olan 4 HES projesi nedeniyle suyun yaklaşık 25 kilometre uzunluğundaki tünellere hapsedildiğini anlatan Ekşi, yeterince can suyu verilmemesi nedeniyle deredeki canlı yaşamın büyük zarar gördüğünü belirtti. Ekşi, "Canlı yaşamı mahvettiler. Buyursun HES’ler kapasiteleri oranında enerji üretsin. Neden kapasiteleri oranında elektrik üretemiyorlar. Çünkü su yok. Yıllardır feryat ettik ve artık haklılığımız ortaya çıktı" dedi.